Қазақстандық жасөспірімдердің психологиялық резильенттілігін зерттеу

В қазіргі әлемде, стресстің өмірдің ажырамас бөлігіне айналған жағдайында, резильенттілікті — қиындықтарды жеңу және эмоционалдық теңгерімді қалпына келтіру қабілетін дамыту — жасөспірімдердің психикалық денсаулығын сақтауда өте маңызды болып табылады.

Оқушылар мен студенттерде кездесетін стресстік факторлардың өсуі аясында жастардың резильенттілігін қалыптастыру және бағалау мәселесі өзекті болып отыр. Резильенттілік адамдарға қиын жағдайларға бейімделуге, уайыммен күресуге және стресстен немесе дағдарыстардан кейін тепе-теңдікті қалпына келтіруге көмектеседі.

Жасөспірімдер үшін тұлғаның қалыптасу кезеңінде резильенттілікті дамыту ерекше маңызды. Бұл қабілет физикалық, эмоционалдық және әлеуметтік өзгерістерге, оқу мен қарым-қатынастардағы стресстерге төзімді болуға көмектеседі. Зерттеулер көрсеткендей, жоғары резилиенттілігі бар жасөспірімдер депрессиямен, стресспен жақсы күреседі және жасөспірімдік дағдарыстарды жеңіп, әлеуметтік бейімделуге және оқу жетістіктерін жақсартуға мүмкіндік алады.

Жоба өзара байланысты екі зерттеуді қамтиды: Қазақстандағы жасөспірімдердің резильенттілігін бағалау құралдарын бейімдеу және стандарттау және оны қалыптастыру мен арттыру үшін бағдарламалар әзірлеу.

Зерттеу аясында алғаш рет келесі әдістемелер қазақ тіліне аударылып, бейімделді

Жасөспірімдер резильенттілігі сауалнамасы (ARQ)
Балалар мен жастардың резильенттілік критерийлерінің сауалнамасы
Резильенттілік шкаласы
А. Антоновскийдың байланыс (когеренттілік) сезімінің шкаласы
А. А. Золотареваның бейімделуіндегі М. Розенбергтің өзін-өзі бағалау шкаласы
Сүйіспеншілік стилін бағалау сауалнамасы (ASQ)

Жобаның мақсаттары

Біздің мақсатымыз - жасөспірімдер арасындағы резильенттілікті өлшеуге арналған халықаралық танылған құралдарды орыс және қазақ тілдеріне бейімдеу және аудару, жасөспірімдер үшін резильенттілікті дамытудың стандартталған бағдарламасының тиімділігін зерделеу.

Зерттеу 1Резильенттілік шкалаларын бейімдеу және стандарттау

Бірінші кезеңде жасөспірімдер үшін резилиенттілік шкалаларын орыс және қазақ тілдеріне бейімдеу және психометриялық талдау жүргізілді. Зерттеу 200-ден астам оқушыны қамтыды, және нәтижелер шкалалардың ғылыми және диагностикалық мақсаттарда пайдалануға жоғары сенімділігін растады.

Зерттеу 2Жасөспірімдердің резильенттілігін дамыту

Второй этап исследования направлен на оценку эффективности программы по развитию резильентности среди подростков, а также на влияние стресса на ее формирование.

НЕЛІКТЕН ЖОБА МАҢЫЗДЫ?

Жоба Қазақстандағы жасөспірімдер арасындағы резильенттілкті зерттеу және дамытуға бағытталған, бұл қазіргі заманғы тұрақсық жағдайында аса маңызды. Біз жасөспірімдердің өмірлік қиындықтарға төтеп беру қабілетін олардың бейімделуі мен сәтті дамуы үшін негізгі фактор ретінде қарастырамыз.

Резильенттілікті зерттеу неліктен кейбір балалар мен жасөспірімдердің стрессті сәтті еңсеріп, жарақаттардан тез қалпына келетінін, ал басқалары қиындықтарға тап болатынын түсінуге көмектеседі. Сондай-ақ бұл қабілетті жасөспірімдерде дамытуға бола ма және мектептің, отбасының және қоғамның рөлі бұл үдеріске қалай әсер ететіні де маңызды.

ЭТИКАЛЫҚ ПРИНЦИПТЕР

Біз этика кодексіне сүйеніп, оқушыларды зерттеуге олардың хабардар болу таңдауына және келісіміне негізделіп тарта аламыз. Зерттеуге тек қызығушылық танытып, қатысуға келісім берген оқушылар ғана қатысады.

КҮТІЛЕТІН НӘТИЖЕЛЕР

1

Жасөспірімдер арасында резильенттілікті диагностикалау үшін орыс және қазақ тілдерінде сенімді құралдарды әзірлеу

2

Мектептер мен білім беру мекемелеріне оқушылардың резиленттілігін дамытуға ықпал ететін бағдарламалар құруға көмектесетін мәліметтер алу

3

Жасөспірімдер арасында стресстің алдын алу және әл-ауқатын арттыру бағдарламаларын әзірлеу үшін ұсыныстар жасау.

Зерттеу тобы

Жалпы ғылыми жетекшілік "Тұран университеті" БҚ-мен қамтамасыз етіледі.

Ғылыми жетекші - "Тұран университеті" ҚБ психология кафедрасының профессоры, психология ғылымдарының кандидаты, клиникалық психолог, EMDR-терапевт, Қазақстан EMDR-терапевтер қауымдастығының сертификаттау комитетінің тең құрылтайшысы және басшысы Касымжанова Анара Алиакпаровна .

Ғылыми жұмыс және әдістемелік қамтамасыз ету "BeAlive" клиникалық психология және психотерапия орталығы" ЖШС арқылы жүзеге асырылады.

Жоба жетекшісі - "Тұран университеті" ҚБ психология кафедрасының докторанты, "BeAlive "клиникалық психология және психотерапия орталығы" ЖШС директоры, клиникалық психолог, американдық психологиялық қауымдастықтың толық мүшесі Фербер Дана Марковна.